Halk ortasında “pıhtı oluşması” olarak bilinen derin ven trombozu bedenin rastgele bir bölgesindeki toplardamarların pıhtıyla tıkanması manasına geliyor.
En sık bacaklarda, bilhassa de baldır ve uyluk bölgesindeki toplardamarlarda gelişen derin ven trombozu dünya genelinde her yıl yaklaşık 10 milyon kişide teşhis ediliyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, 50 yaş üzerindeki bireylerde daha yaygın rastlansa da hastalığın son yıllarda 30-40’lı yaşlardaki genç yaş kümelerinde görülme oranının giderek arttığına dikkat çekerek, “Bu artışın, hastalığın en değerli risk faktörleri ortasında yer alan hareketsiz bir hayat ve obezitenin genç yaş kümelerinde daha yaygın görülmesiyle bağ olabileceği belirtilmektedir” diyor. Derin ven trombozunun en büyük tehlikesi ise pıhtının koparak akciğerlere ulaşması ve hayat kaybıyla sonuçlanabilecek olan akciğer embolisine (pulmoner emboli) neden olabilmesi. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozunun önemli, lakin büyük oranda önlenebilen bir hastalık olduğunu belirterek, “Ayrıca May-Thurner Sendromu üzere altta yatan durumları göz gerisi etmemek, genetik yatkınlıkları dikkate almak ve belirtileri erken fark etmek, hastalığın hayatı tehdit eden komplikasyonlarını önlemede kritik kıymet taşımaktadır. Derin ve trombozunda erken teşhis hayat kurtarıcı olabilir; hasebiyle baldırda yahut uylukta ani gelişen şişlik, ağrı yahut ani nefes darlığı üzere belirtiler göz arkası edilmemelidir” diyor.
Hareketsiz ömür ve obezite riski artırıyor!
Derin ven trombozuna pek çok faktör neden olabiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, çağımızın önemli sorunu olan hareketsiz hayat ve obezitenin artmasına paralel olarak bu hastalığın görülme sıklığının arttığını söylüyor. Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozunun sebeplerini şöyle sıralıyor:
- Hareketsizlik: Uzun seyahatler, masa başı işler yahut uzun periyodik yatak istirahati kan akışını yavaşlatması nedeniyle pıhtı riskini artırıyor.
- Obezite: Yük nedeniyle damarlar üzerindeki basınç artıyor.
- Hamilelik: Hamilelikte rahim büyüyerek damarlara baskı yapıyor.
- Genetik yatkınlık: Faktör V Leiden mutasyonu üzere kalıtsal pıhtılaşma bozuklukları riski artırıyor.
- Sigara kullanımı: Kan damarlarının yapısını bozarak pıhtı riskini artırıyor.
- Hormonal tedaviler ve doğum denetim hapları: Östrojen içeren ilaçlar damar içinde pıhtı oluşumuna neden olabiliyor.
- Kanser: Birtakım tümörler kanın pıhtılaşma eğilimini artırıyor.
- May-Thurner Sendromu: Sol ayak toplardamarının sağ ayak damarı tarafından sıkıştırılması sonucu kan akışı azalarak pıhtı oluşumuna taban hazırlıyor.
Baldırda yahut uylukta ani gelişen şişlik varsa…
Derin ven trombozu en sık bacaklarda, ekseriyetle baldır ve uyluk bölgesindeki derin toplardamarlarda oluşuyor. Daha ender olarak; kollarda, karın bölgesinde ve pelviste de görülebiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozunun en yaygın görülen belirtilerini, “Baldırda yahut uylukta ani gelişen şişlik, daima yahut hareketle artan ağrı, ciltte mavimsi renk değişikliği yahut kızarma, etkilenen bölgede besbelli sıcaklık artışı” olarak sıralıyor. Ayrıyeten ani nefes darlığı da derin ven trombozuna işaret edebiliyor. Bu belirtiler fark edildiğinde derhal bir doktora başvurulması gerektiği ihtarında bulunan Doç. Dr. Ahmet Arnaz, “Tanının süratli konulması hayati kıymete sahiptir. Münasebetiyle bu belirtilerde etkilenen bacak hareketsiz tutulmalı ve yüksekte dinlendirilmelidir. Ayrıyeten kendi kendine tedavi yaklaşımlarından kaçınılmalı ve en kısa vakitte bir sıhhat merkezine başvurulmalıdır. Çünkü, bu hastalık damar içinde oluşan pıhtının kan akışını önlemesi nedeniyle bacaklarda şişlik ve ağrı, cilt değişiklikleri, hatta güzelleşmeyen yaralara sebep olabilen posttrombotik sendroma neden olabilir. Geç kalındığında bu sıkıntılar kalıcı hale gelebilir. Dahası, bu hastalık ölümcül olabilen akciğer embolisine yol açabilir” diyor.
Tanı için çeşitli tetkiklere başvuruluyor
Derin ven trombozu tanısı için çeşitli tetkikler kullanılıyor. Örneğin, doppler ultrason kan akışının ve damarlardaki pıhtının görülmesi için birincil teşhis usulünü oluşturuyor. D-Dimer testi ile kanın pıhtılaşma durumu bedellendiriliyor. Manyetik Rezonans Venografi prosedüründen daha ayrıntılı damar görüntülenmesi için yararlanılırken, BT (Bilgisayarlı Tomografi) Venografi prosedürüne de pıhtının pozisyonunu ve boyutunu belirlemek için başvurulabiliyor. Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozu tanısı konulan hastaların kesinlikle bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmaları gerektiğini vurgulayarak, “Altta yatan nedenlerin belirlenmesi, komplikasyonların önlenmesi ve tedavinin düzgün bir biçimde planlanması için bu uzmanlık alanının görüşü kritik kıymete sahiptir” bilgisini veriyor.
Derin ven trombozuna karşı 5 tesirli öneri!
Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozunu önlemek için dikkat edilmesi gereken kuralları şöyle özetliyor:
- Uzun seyahatlerde her yarım saatte bir ayağa kalkarak hareket edin ve bol su için.
- Uzun mühlet oturmanız gerekiyorsa alt bacak kaslarınızı kesinlikle çalıştırın.
- Obeziteyi önlemek için sağlıklı beslenin ve sistemli idman yapın.
- Sigarayı çabucak bırakın ve içilen ortamlarda bulunmayın.
- Risk altındaysanız, doktorunuzun önerisi doğrultusunda varis çorabı ve gerekirse pıhtı önleyici ilaç kullanın.
Tedaviyle pıhtı oluşumu önlenebiliyor!
Erken teşhis, derin ven trombozunun hayati risklerini önlemek açısından çok değerli. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, tanı konulduktan çabucak sonra kan sulandırıcı ilaç kullanımına başlandığını belirterek, “Kan sulandırıcı ilaç pıhtının büyüyerek akciğer embolisine yol açmasını ve yeni pıhtı oluşumunu önlemektedir” diyor. Birtakım tablolarda, bilhassa büyük ve hayati tehlike oluşturan pıhtılarda trombektomi tedavisi uygulandığını aktaran Doç. Dr. Ahmet Arnaz, “Trombektomi, damar içindeki pıhtının cerrahi yahut kateter prosedürüyle çıkarılmasıdır. Bu tedavi, ekseriyetle belirtilerin başlamasından sonraki birinci 48-72 saat içinde yapıldığında en tesirli sonucu verir. Trombektomi sayesinde damar açılır, kan akışı yine sağlanır ve uzun periyot komplikasyonların önüne geçilebilir” diyor.
Stent tedavisi gerekebiliyor
Sol ayak toplardamarının sağ ayak atardamarı tarafından sıkıştırılması sonucu kan akışının azalmasıyla seyreden ve pıhtı oluşumuna taban hazırlayan bir durum olan May-Thurner sendromu, bu hastalığın sol bacakta görülme riskini artırıyor. Araştırmalar, derin ven trombozu tanısı alan hastaların yüzde 20-30’unda altta yatan bir May-Thurner sendromunun bulunduğunu ortaya koyuyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Arnaz, derin ven trombozuna yol açan etken May-Thurner sendromu ise stent tedavisine başvurulduğunu belirterek, “Yöntem, ekseriyetle damar içine stent yerleştirilmesi yoluyla kan akışının olağana döndürülmesini içerir. Bu tedaviyle bacakta sirkülasyon değerli ölçüde düzelir ve posttrombotik sendroma bağlı şikayetlerde yüzde 70-80 oranında azalma sağlanabilir. Bu durum, hastaların ömür kalitesini bariz formda güzelleştirir ve uzun periyotta komplikasyonların önüne geçer” bilgisini veriyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı