Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan ve nörogelişimsel bir bozukluk olan Asperger Sendromu, bireyin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde besbelli tesirlere yol açıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat marifetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlendiğini söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, 18 Şubat Asperger Farkındalık Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve konuşma alanında yaşadığı problemler ve bunların giderilmesine ait değerlendirmede bulundu.
DKT, bağlantı hünerlerini geliştirmede kıymetli role sahip
Asperger Sendromunun Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan nörogelişimsel bir bozukluk olup, bireylerin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde besbelli etkilenimlere yol açtığını kaydeden Savaş, “Dil ve konuşma terapistleri (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat marifetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, kıymetlendirme, tanılama, terapi süreçleri ve ferdî lisan gelişimi kıymetli çalışma alanları olarak öne çıkmaktadır” diye konuştu.
Sosyal lisan hünerlerinde farklılıklar var
Asperger Sendromlu bireylerin lisan gelişiminin, tipik gelişim gösteren akranlarına kıyasla farklılıklar gösterdiğini kaydeden Savaş, “Temel lisan marifetleri çoklukla korunmuş olmakla birlikte, pragmatik (sosyal) lisan hünerlerinde bariz farklılıklar mevcuttur. Bu bireyler, sözel olmayan irtibat ögelerini (jestler, mimikler, tonlama) yorumlamakta zahmet çekebilmekte ve karşılıklı konuşmalarda bahis dışına çıkma, konuşmayı sürdürme ve uygun halde sonlandırma üzere maharetlerde eksiklikler gösterebilmektedir. Bu bağlamda, lisan ve konuşma terapistleri, Asperger Sendromlu bireylerin lisan maharetlerinin geliştirilmesine birincil dereceden kıymetli roller üstlenmektedir” diye konuştu.
İletişim hünerleri çeşitli sistemlerle değerlendiriliyor
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin, Asperger Sendromlu bireylerin irtibat hünerlerini pahalandırmak hedefiyle çeşitli testler ve müşahede yollarından yararlandığnı söyledi. Savaş, “Standart lisan kıymetlendirme testleri, bireyin dilbilgisel, anlamsal ve fonolojik marifetlerini ölçerken, pragmatik lisan kıymetlendirme ölçekleri toplumsal irtibat marifetlerini tahlil etmeye yöneliktir. Kıymetlendirme sürecinde, bireyin ailesi, öğretmenleri ve bireyin kendisiyle gerçekleştirilen görüşmeler değerli bir yer tutmaktadır. Bu süreç, bireyin bağlantı becerilerindeki güçlü ve zayıf tarafların belirlenmesine ve buna uygun bir terapi planı oluşturulmasına imkan sağlamaktadır” dedi.
Dil ve konuşma terapisi, ferdî gereksinimlere nazaran şekillendiriliyor
Asperger Sendromlu bireyler için uygulanan lisan ve konuşma terapisinin, kişisel muhtaçlıklar doğrultusunda şekillendirildiğini kaydeden Savaş, “Pragmatik lisan marifetlerinin geliştirilmesi hedefiyle uygulamalı toplumsal marifet eğitimleri, küme terapileri ve rol oynama teknikleri kullanılmaktadır. Ayrıyeten, bireyin sözel olmayan ipuçlarını anlamasını desteklemek maksadıyla görsel dayanaklar, hikâyeleştirme sistemleri ve teknoloji tabanlı uygulamalar (örneğin, interaktif öyküler ve görüntü modelleme) terapinin değerli bileşenleri ortasında yer almaktadır” dedi.
Terapide hünerler kazandırılması hedefleniyor
Terapi sürecinde kimi hünerlerin kazandırılmasının da hedeflendiğini söyleyen Savaş, “Terapi sürecinde, bireyin konuşma esnasında oburlarının hislerini anlaması, göz teması kurması, konuşmayı uygun biçimde başlatması ve sürdürebilmesi üzere hünerleri kazanması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra Asperger Sendromlu bireylerde sıklıkla gözlemlenen katı niyet kalıplarını esnetmeye yönelik müdahaleler de terapi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır” halinde konuştu.
Yaşam kalitesini yükseltmede tesirli oluyor
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve bağlantı maharetlerini geliştirmede kritik bir fonksiyon üstlendiğini belirterek kelamlarını şöyle tamamladı: “Erken tanılama ve uygun terapi yaklaşımlarının benimsenmesi, bireylerin toplumsal etkileşim maharetlerinin artırılmasını ve günlük ömürde daha bağımsız bir halde işlev göstermelerini mümkün kılmaktadır. Terapiler Asperger Sendromlu bireylerin ve bireylerin ebeveynlerinin hayat kalitesini artırmak açısından kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım çerçevesinde DKT’lerin katkıları büyük değer taşımaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
