Ömür uzunluğu süren diyabet; 8 milyarlık tüm dünya nüfusu içinde 425 milyonda yani her 18 şahıstan birinde görülen metabolik bir hastalıktır. Ülkemizde ise tanısı konulmamışlarla birlikte 10 milyonun üzerinde diyabetli hastanın olduğu varsayım ediliyor. Bedende birçok organa ziyan verebilen diyabetin en çok etkilediği organların başında ise göz geliyor. Diyabetli hastaların %30 ile 40’ı retinopati (gözün retina ağ katmanı hasarı) oluşma riski yaşıyor. Kan şekerindeki yüksekliğinin retinadaki damar ve hudut hücrelerine verdiği hasar tedavi edilmediği takdirde geri döndürülemez ve ilerleyici görme kayıplarına neden olabiliyor. Bu nedenle, diyabet teşhisi almış hastaların aşikâr aralıklarla sistemli olarak göz hekimi denetimine gitmesi gerekiyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Dicle Hazırolan, diyabetin göze verdiği hasarlar ve tedavi prosedürleri hakkında bilgi verdi.
Diyabet hastalarının % 30-40’ı diyabetik retinopati riski taşıyor
Diyabet, en sık diyabetik retinopati olarak tanımlanan gözün retina (ağ) katmanına hasar veren bir rahatsızlıktır. Diyabetli hastalarının en az %30-40’ı bu riskle karşı karşıyadır. Kan şekerindeki yükseklik bedenimizdeki tüm hücreleri etkileyebilir Diyabetik retinopati riskini denetimsiz kan şekeri, uzun mühlet diyabet hastası olmak, hipertansiyon, kalp damar hastalığı ve sigara kullanımı da artırmaktadır.
Yanlış beslenme diyabetik retinopati riskinizi artırabilir
Diyabet hastalığı görülme sıklığı ve bunun sonucu olarak da diyabetik retinopati gelişme sıklığı tüm dünya ile birlikte ülkemizde de her yıl artmaktadır. Hastalığın süratle artmasının en kıymetli iki nedeni ise bireylerin yanlış beslenme ve hareketsiz ömür alışkanlıklarıdır. Diyabet hastalığına bağlı komplikasyonların önlenmesi için endokrinoloji yahut dahiliye doktorunca kan şekerinin denetim altında tutulması, eşlik eden kalp damar hastalıklarının tedavisi kesinlikle yapılmalıdır. Diyabet teşhisi konulan hastaların gözlerinde rastgele bir şikayeti olmasa dahi kesinlikle nizamlı olarak göz denetimlerini yaptırması gerekir. Hastalık ilerleyici olduğu için sistemli göz takiplerinde retinayı bozacak bulgular gelişir gelişmez uygun tedaviye başlanması gerekmektedir. Böylece hasar en az düzeye düşürülebilir, hastanın görme sorunları denetim altına alınabilir.
Belirti vermeden ilerleyen diyabetik retinopati apansız görme kaybına neden olabiliyor
Diyabet hastalarının uzun periyotta maruz kaldıkları yüksek ve denetimsiz kan şekeri, gözün retina ağ katmanındaki kılcal damarların duvarını bozmaktadır. Bozulan kan damarında sıvı, protein ve yağ kaçağı meydana gelmektedir. Bu kaçağın görme merkezi olan makulada (sarı noktada) birikmesi makula ödemine neden olmaktadır. İlerleyen evrelerde damar yapısı bozulduğu için retina gereğince beslenememekte ve buna bağlı olarak da retinada iskemik alanlar gelişmektedir. Bu alanlarda olağandışı damar yumak oluşumu görülebilmektedir. Bu yumaklar retinada ileri derecede hasarın devam etmesine sebep olmaktadır. Yüksek kan şekerinin ayrıyeten direkt olarak retina hücrelerine hasarı da bulunmaktadır. Diyabetik retinopati, birinci başladığı devirde belirti göstermeden ilerlemektedir. Bu nedenle diyabet tanısı hastalığı almış hastaların sistemli göz muayeneleri çok değerlidir. Zira erken teşhis ile hasar en aza indirilebilmektedir. İlerleyen periyotlarda hastaların bir kısmında görmede azalma, bulanık yahut yamuk görme gelişebilmekte hatta bazen görme ansızın büsbütün kaybedilebilmektedir.
Hastaya özel planlanan tedavilerle görme kayıpları engellenebiliyor
Göz doktoru tarafından teşhis edilen diyabetik retinopatinin tedavisi hastalığın bulgu ve evrelerinebağlı olarak retina lazeri, göz içi enjeksiyon ve vitrektomi cerrahisi olarak planlanmaktadır.
- Göz içi enjeksiyon: Göz içi enjeksiyonu erken yahut ileri evrelerde görülebilen makula ödeminde uygulanmaktadır. Enjeksiyon tedavisinde kullanılan ilaç steril şarlarda özel ihtimam gösterilerek yapılmalıdır. Enjeksiyonlara başlanıldığı vakit her ay bir enjeksiyon olarak yapılır. Üçüncü dozdan sonra enjeksiyon sıklığı hastalık evresine, erken teşhiş edilip edilmemesine ve hastanın ilaca verdiği cevabına nazaran değişir. Enjeksiyonlar sıklıkla ömür uzunluğu gerekebilmektedir.
- Retinaya lazer fotokoagülasyon: Retinada olağandışı damar ağı geliştiği vakit, uygun en kısa müddette lazer tedavisi uygulanmalıdır. Lazer ile retinada diyabete bağlı gelişen iskemik retina alanları yakılır. Bu süreçle olağandışı damar yumaklarının bağ dokusu geliştirerek gerilemesi sağlanır. Böylece ileride gelişecek göz içi kanama, retinada dekolman ve çekinti riski azaltılmaya çalışılır. Diyabetik retinopatiye bağlı hasarın ilerleme suratı azaltılabilir ya da durdurulabilir.
- Vitrektomi ameliyatı: Diyabetik retinopatinin ileri evrelerinde vitrektomi ismi verilen özellikli göz cerrahisi gerekebilir. Vitrektomi; göz içi kanamaları, retina dekolmanı, retina çekintileri yahut görme merkezinde zar oluştuğunda uygulanır. Bu ameliyatta bazen göz içine silikon yağı yahut gaz verilebilir. Kimi gözlerde birden fazla ameliyat gerekebilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı