Toprak müdafaa şuuru artırılmaz ve toprak korunmazsa sürdürülebilir bir dünyadan bahsedilemeyeceğini söz eden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Toprağın kaybı, yalnızca çevreyi ve içerisinde yaşayan canlıları değil, insan sıhhatini, ekonomiyi ve toplumsal nizamı de olumsuz tesirler. Bu nedenle, toprağın korunması ve sürdürülebilir kullanımı hem ferdî hem ulusal hem de global seviyede bir öncelik haline gelmelidir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Etraf Sıhhati Program Lideri Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, toprağın ekosistemdeki rolü ve insan hayatı üzerindeki tesirleri hakkında açıklamalarda bulundu.
Toprak insan ve öteki tüm canlılar için hayati kıymete sahip!
Toprağın, ekosistemde pek çok rolü bulunan bir bileşen olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şöyle devam etti:
“Bu sebeple insan ve öteki tüm canlılar için hayati değere sahiptir. Öncelikle toprak milyarlarca farklı mikroorganizma, böcek ve başka canlılar için hayat alanı oluşturmaktadır. Bunlara toprak üzerinde yaşayan canlıları ve büyümek için gereksinim duyduğu hususları ve suyu topraktan sağlayan bitkileri de dahil edersek karada yaşayan tüm canlılar için değerli olduğunu söyleyebiliriz. Bilhassa toprak içerisinde yaşayan canlıların büyük bir kısmı biyoçeşitlilik ve besin döngülerinin açısından kilit rol oynamaktadır. Zira dünyamızda sonlu sayıda bulunan pek çok husus toprakta bulunan yararlı mikroorganizmaların da tesiriyle dönüştürülerek tekrar kullanılabilir. Beşerler özelinde kıymetinden bahsedecek olursak ise, binlerce yıldır ziraî faaliyetlerini sürdüren insanlık için toprak en değerli doğal kaynaklardan biridir.”
Toprak içerisinde yaşayan birtakım mikroorganizmalar besin üretimine yardımcı oluyor
Toprağın bir öteki değerli vazifesinin de yağış sularını emerek filtreleyip yeraltı suyunda depolaması olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Bu fonksiyonu ile su döngüsüne olan katkısı dünyada ulaşılabilir pak suyun ölçüsünü büyük ölçüde arttırmaktadır. Ayrıyeten toprak ve hava irtibatı de unsur döngüleri ve doğal istikrar açısından epey değerlidir. Toprak ve içerisinde yer alan öbür canlılar kıymetli oranda karbon depolayarak havadaki karbon emisyonlarının istikrarda tutulmasına katkı sağlar. Ayrıyeten toprak içerisinde yaşayan birtakım mikroorganizmalar havada bulunan azotu bitkilerin kullanabileceği formlara dönüştürerek besin üretimine yardımcı olur.” diye konuştu.
Toprak kaybı iklim değişikliği tesirinin artmasına neden oluyor
Bu istikrarın bozulmasının su ve iklim sistemi açısından büyük risk taşıdığını da kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Sağlıklı ve bitki örtüsüne sahip toprağın yağış sonucu oluşan suların büyük bir kısmını tutma ve depolama özelliği toprak yapısının bozulması ve bitki örtüsünün tahrip edilmesi ile kaybolur. Bunun sonucunda düşen yağışlar toprak tarafından emilemez, tam karşıtı yağış toprağı beraberinde götürür. Bu durum hem daha şiddetli taşkınların gerçekleşmesi hem de erozyon sonucunda kaybedilen topraklarla çölleşmeye neden olur. Toprak kaybının yaşanması ya da toprağın içerisindeki mikroorganizmalarla birlikte sağlıklı yapısını kaybetmesi ise hem azot tutulmasını azaltarak bitkisel üretimi olumsuz tesirler hem de günümüzde giderek artan karbon emisyonlarının tutulmasını azaltarak atmosferde daha fazla birikmelerine ve iklim değişikliği tesirinin artmasına sebep olur. Değişen iklim sistemi ise direkt bölgede yetişen pek çok bitki örtüsünün hayat şartlarını değiştirdiği için ise bitki örtüsü de bu durumda olumsuz etkilenir. Özcesi bir kısır döngü içerisine girilmiş olur.” sözünde bulundu.
Toprak insan sıhhati üzerinde nasıl bir tesire sahip?
Toprağın insan sıhhati açısından direkt bir tesire sahip değilmiş üzere görünse de dolaylı olarak onlarca tesire sahip olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Bunlardan birincisi tabi ki beslenme gereksiniminin toprak sayesinde karşılanabiliyor olmasıdır. Dünyadaki besin üretiminin temel kaynağı olan bitkiler büyümek için muhtaçlık duydukları hususların (vitamin, mineral, su, vb.) büyük bir kısmını topraktan karşılarlar. Besin dışında insanın en çok muhtaçlık duyduğu bir başka husus olan su da toprakla daima temas halinde olduğu için suyun depolanması ve sağlıklı suya ulaşımın sağlanması da tekrar toprağın durumuyla paralel olarak sağlanabilir.” dedi.
Toprağa geçen ziyanlı hususlar halk sıhhatini tehdit ediyor
Besin üretiminin temeli olan bitkilerin besin unsuru ürettikleri hususların tamamını toprak aracılığıyla aldıkları için toprakta bulunan kirleticilerin varlığının da besin güvenliğini tehdit ettiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Öncelikle toprakta bulunabilen pek çok ziyanlı husus bitkilerin büyümesini olumsuz etkilediği için üretilecek tarım eserlerinde randıman ve rekolte kayıpları yaşanabilir. Ayrıyeten besin hususlarında azalma olmadığı vakitlerde bile üretilen besinlerin besin kıymetlerinde düşüşler yaşanabilmektedir. Öteki açıdan ise toprakta bulunan bu ziyanlı hususlar besin eserlerine geçerek ziyanlı tesirlerini beslenme yoluyla başka canlılara aktarabilirler. Bu türlü bir ortamda üretilen bitkisel ya da hayvansal besinler halk sıhhati açısından pek çok risk barındırmaktadır.” halinde konuştu.
Toprağın kirliliğinin önlenmesi için kimyasal kullanımının azaltılmalı
Toprağın korunması için ferdi ve toplumsal olarak pek çok tedbir alınabileceğini de söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şöyle devam etti:
“Öncelikle toprağın korunması için toprağın kimyasal ve biyolojik yapısının korunması epey kıymetlidir. Bu noktada toprağın kirliliğinin önlenmesi için kimyasal kullanımının azaltılması ve ziyanlı hususların toprağa atılmasının önüne geçilmesi gerekmektedir. Bunun sağlanabilmesi için bilhassa konutlarımızda ürettiğimiz atıkların geri dönüşümünün sağlanması ve kimyasal zirai ilaçlar ile gübrelerin kullanımının şuurlu halde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunun yanında mutfak atıklarının büyük bir kısmından elde edilebilen kompost, toprak yapısının korunmasında büyük değere sahiptir. Su idaresinin sağlanması ve su kaynaklarının korunması da toprak kalitesini arttırır ve sürdürülebilirliğini sağlar. Toprağın çok sulanmasının ve su kaynaklarındaki kirliliğin önlenmesi de toprağın korunmasına yardımcı olur. Ayrıyeten toprağın korunması için erozyonla gayretin sağlanması, mevcut bitki örtüsünün korunmasının yanında ağaçlandırma faaliyetlerinin de arttırılması gerekmektedir.”
Aşırı tüketim de toprağı olumsuz etkiliyor
Aşırı tüketimin etrafın her öğesinde olduğu üzere toprağı da dolaylı olarak olumsuz etkilediğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Hem pek çok eserin üretimi sonucunda ortaya çıkan atıklar hem de pek çok eserin kullanılması ve kullanım ömrünü doldurması sonucunda ortaya çıkan atıklar toprağı olumsuz tesirler. Bu yüzden alınan her eserin muhtaçlıklar doğrultusunda alınması, alınan eserin etraf dostu süreçlerle üretilmesi, uzun ömürlü olması ve içerisinde barındırdığı unsurların etrafa ziyan vermeyen unsurlar olması hayli değerlidir.” formunda konuştu.
Olası besin krizine karşı toprak korunmalı…
Toprağın ekosistemde pek çok değerli rolü bulunduğunu söz eden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şunları lisana getirdi:
“Öncelikle karasal ömrün ve biyoçeşitliliğin korunması ve ekosistem hizmetlerinin sürdürülebilmesi için sağlıklı ve verimli toprak idaresinin sağlanması gereklidir. Bunun sağlanamadığı bir gelecek senaryosunda öncelikle birinci karşılaşılacak sıkıntılardan biri artan nüfusun besin muhtaçlığının karşılanamaması ya da besin güvenliğinin sağlanamaması sonucunda ortaya çıkabilecek global bir besin krizidir. Bu kriz hem dünyada açlığın artmasına hem de beslenebilen kesimde besinlerin besin bedellerinin azalmasından ötürü ortaya çıkabilecek pek çok sıhhat sıkıntısına yol açabilir.”
Daha fazla kuraklık, sel, taşkın ve fırtına…
Erozyon ve çölleşme sonucunda yaşanacak bitki örtüsü ve toprak kayıpları ile ekosistemin sürdürülebilirliğinin büyük bir risk altında olmakla birlikte pek çok cinsin de jenerasyonu tükenme tehlikesi altına girebileceğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şöyle devam etti:
“Bu durumların günümüzde tesirini giderek arttıran iklim değişikliğinin daha da hızlanması durumu kelam konusu olabilir. Bu da daha fazla kuraklık, sel, taşkın ve fırtına üzere çok iklim olaylarını tetikleyebilir. Su ve toprak daima temas halinde olduğundan ve suyun kıymetli bir kısmı yeraltı suyu olarak depolandığından ötürü toprak kaybı ile yeraltında depolanan su ölçüsü önemli oranda azalabilir ve toprak kirliliği tesiriyle su kirliliğinde artış görülebilir. Bu durum pek çok sıhhat problemini beraberinde getirebilir. Bu türlü bir senaryoda; besin ve su kıtlığı ile ziraî iktisatların çökmesi ve iklim değişikliği tesiriyle yaşanabilecek doğal felaketleri de göz önünde bulundurursak, günümüzde yaşanmaya başlayan iklim göçleri katlanarak artabilir. Ve bu durum mahallî ve global boyutta pek çok toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasi probleme sebep olabilir.”
Toprak muhafaza şuuru artırılmalı
Toprak muhafaza şuuru artırılmaz ve toprak korunmazsa sürdürülebilir bir dünyadan bahsedilemeyeceğini lisana getiren Dr. Adiller, “Toprağın kaybı, yalnızca çevreyi ve içerisinde yaşayan canlıları değil, insan sıhhatini, ekonomiyi ve toplumsal nizamı de olumsuz tesirler. Bu nedenle, toprağın korunması ve sürdürülebilir kullanımı hem ferdî hem ulusal hem de global seviyede bir öncelik haline gelmelidir. Toprağa gereken değer verilmezse, yakın gelecekteki insan ömür kalitesi önemli halde tehlikeye atılmış olur.” halinde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
