Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’nda (DSM-5) mevsimsel özellikli Majör Depresif Bozukluk” olarak tanımlanan “Mevsimsel Depresyon” değişen mevsimle birlikte ortaya çıkan depresif belirtileri içermektedir.
Havaların soğuduğu ve günlerin kısalmaya başladığı sonbahar ve kış aylarında daha yaygın olarak görülür ve depresif belirtiler, mevsim tekrar bahara ve yaza döndüğünde resen azalır. Ekseriyetle “Kış Tipi Depresif Bozukluk” olarak tanımlanır. Ancak bazen yazın başladığı devirlerde depresif belirtilerin yaşandığı formu da daha ender olsa da görülebilmekte ve “Yaz Tipi Depresif Bozukluk” olarak bilinir.
Prof. Dr. Göğcegöz Kış depresyonunun güneş ışığı eksikliğinden, yaz depresyonun ise uyku-uyanıklık döngüsünü bozukluğundan kaynaklandığını belirterek açıklamalarına devam etti. ‘’Mevsimsel Depresyon görülme sıklığı yaşanılan bölge ile de bağlantılıdır. Sıcak iklime sahip bölgelerde yaz tipi depresyon yaygınken, soğuk iklime sahip bölgelerde yaşayanlarda kış tipi depresyon görülme sıklığı çok daha fazladır olduğu gözlenmektedir. Örneğin bir araştırmada Hollanda’da kış tipi depresyonu görülme oranı %3 yaz tipi depresyonu görülme oranı %0.01, Tayland’da yaz tipi depresyonunun görülme oranı %6 civarı iken kış tipi depresyonu görülme oranı %1 civar bildirilmiştir. ‘Mevsimsel depresif bozukluk belirtileri depresyonun tipine nazaran değişebilmektedir. Günün büyük kısmında depresif his durum, geçmişte zevk alınan aktivitelerden zevk alınmaması ve ilgi kaybı, düşük güç, halsizlik, ümitsizlik, değersizlik hissi, konsantre olmakta zahmet çekme, vefat yahut intihar fikirleri genel görülebilen ortak belirtiler iken;
Kış Tipi Depresyonda;
- Aşırı uyku (hipersomni)
- Aşırı yemek
- Sosyal geri çekilme
Yaz Tipi Depresyon’da
- Uykusuzluk
- İştahsızlık, kilo kaybı
- Çabuk sonlanma, öfke, ajitayon
- Huzursuzluk, anksiyete
Mevsimsel depresif bozukluk belirtileri yaşıyorsanız çeşitli başa çıkma prosedürlerini kullanabiliriz. .
Kış Tipi Depresyonda Başa Çıkma Yöntemleri
Prof. Dr. Gözcegöz, kış aylarında depresif belirtileri azaltmak için doğal ışığa çıkmanın kıymetine dikkat çekti. ‘’Ne kadar gün ışığı alırsanız o kadar güzeldir. Doğal ışığa çıkmak ve yaptığınız aktiviteleri gün içinde yapmaya çalışmak depresif belirtilerinizi azaltır. Bilhassa gün ışığı ile direkt temas değerlidir. Bu nedenle gün içinde yürüyüş yahut imkanınız yoksa çalıştığınız ortamda gün ışığı ile temas etmeye çalışmak âlâ gelecektir.’’ dedi.
Prof. Dr. Gözcegöz, evde kullanılan ampulleri daha parlak olanlarıyla değiştirmenin de yararlı olacağını belirtti. ‘’Işık terapisi sistemi bu hastalarda bir tedavi tekniği olarak kullanılmaktadır. Bir psikiyatri uzmanı denetiminde 30 ila 60 dk sürebilen ışık terapisi uygulanabilir. Gece uykunuza dikkat etmek, kışın karanlığa uyandığımız günlerde ışığı açarak güne başlamak, proteinden güçlü, karbonhidrattan yoksul beslenmek, mineral ve vitamin takviyesini ihmal etmemek çok değerlidir.’’ dedi.
Yaz Tipi Depresyonda Başa Çıkma Yöntemleri
Uyku-uyanıklık döngüsüne dikkat etmek, uyuduğunuz odada karartma perdeleri kullanmak, mümkünse loş yahut karanlık ortamlarda vakit geçirmek depresif belirtilere yeterli gelmektedir. Sıcak hava, en büyük tetikleyicilerinden biri olduğu için mümkün epeyce serin yerler hatta klima olan yerlerde vakit geçirmeyi tercih edebilirsiniz. Şayet tüm bu tedbirlere karşın belirtiler şiddetleniyor ve intihar niyetleri eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden bir psikiyatri uzmanına başvurmak çok önemlidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
