Sıcak duman, zehirli gazlar ve kimyasal unsurların teneffüs yolu ile alınması sonucu oluşan solunumsal yanıklara vaktinde müdahale büyük değer taşıyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Kolu Lideri Doç. Dr. Emine Yıldırım, solunumsal yanıklarda hastanın durumunun stabil hale getirilmesi ve teneffüsünün devamı için havayolunun açık olmasının sağlanması gerektiğini söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Kolu Lideri Doç. Dr. Emine Yıldırım, yanık hadiselerine genel cerrahinin yaptığı müdahale ve tedavi usullerine ait değerlendirmede bulundu.
Genel cerrahinin, önemli ve kapsamlı yanıkların, ayrıyeten kimyasal yanık ismi verilen güçlü asit ya da alkali hususlara bağlı oluşan yanıkların tedavisinde kıymetli bir role sahip olduğunu belirten Yıldırım, “Çoğu yanık hadisesinde birinci yardım ve tedavi genel cerrahlar tarafından yapılır. Lakin önemli yanıkların tedavisinde birden fazla uzmanlık kısmını ilgilendiren multidisipliner bir yaklaşım gerekebilir. Bu uzmanlık kolları ortasında plastik cerrahi, ağır bakım ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları bulunur” dedi.
Hayati tehlike oluşturan yanıklara cerrahi müdahale
Geniş yüzeyli, derin ve hayati tehlike oluşturan yanıklarda, birinci müdahalenin cerrahlarca yapıldığını kaydeden Yıldırım, “Ayrıca yanığa bağlı şok riski olan hastalarda sıvı tedavisi ile sirkülasyon sistemine ait parametrelerin düzenlenmesi sağlanır. Yanık alanındaki meyyit dokular cerrahi olarak temizlenir. Enfeksiyon riskini azaltmak ve yara güzelleşmesini hızlandırmak için müdahale edilir. Yanığa bağlı organ hasarı-organ yetmezliği beklenen hastaların ileri bakım ve tedavi için yanık merkezlerine nakli planlanır. Gerekirse plastik ve rekonstrüktif cerrahi dayanağı ile yanıklı alana doku nakli yapılır yahut kontraktür ismi verilen gergin doku iyileşmelerinin ve buna bağlı harekette kısıtlanmanın tedavisi düzenlenir” diye konuştu.
Sıcak duman, zehirli gazlar ve kimyasal hususlar solunumsal yanıklara yol açabiliyor
Yanıkların solunumsal ve kimyasal olarak da oluşabildiğini belirten Yıldırım, “Solunumsal yanıklar sıcak duman, zehirli gazlar ve kimyasal hususların teneffüs yolu ile alınması sonucu oluşur. Burada öncelikle hastanın genel durumunu stabil hale getirmek ve akabinde fizik muayene ve tetkikler ile teşhis koymak gerekir. Hastanın teneffüsünün devamı için havayolunun açık olması sağlanmalıdır. Solunan ziyanlı hususun tesiri ile teneffüs yolları tıkanabilir. Hastayı yanığa sebep olan hususun ve azalan oksijen alımının zararlarından korumak gerekir” ikazında bulundu.
Kimyasal yanıkta unsur, süratle bedenden uzaklaştırılmalı
Doç. Dr. Emine Yıldırım, “Kimyasal yanık ise cilt, göz ya da mukoza ismi verilen organların içini kaplayan katmana asit ya da alkali unsurlar üzere aşındırıcı hususların teması ile oluşan yanıklardır. Hasara sebep olan husus süratle bedenden uzaklaştırılmalı, cilde temas varsa bol su ile yıkanmalıdır. Bu hususlar ağız yolu ile alınmışsa alınan unsura mahsus müdahale edilmelidir” ikazında bulundu.
Doğrudan buz uygulaması kan dolanımını bozabilir
Yanıklarda yapılan yanlışlı müdahalelerin, güzelleşmeyi geciktirdiğini ve komplikasyon riskini artırdığını belirten Doç. Dr. Emine Yıldırım, “Yanık üzerine diş macunu, yağ üzere unsurlar sürülürse bir katman oluşturur ve hasarı artırır, bazen de enfeksiyona sebep olur. Kabarcıkları yani büller profesyonel sıhhat hizmeti veren birisinin değerlendirmesi yapılmadan patlatıldığında doğal bir bariyer ortadan kaldırılıp enfeksiyon riski artırılır. Direkt buz uygulanırsa dokuları daha fazla soğutarak kan sirkülasyonunu bozabilir. Yapışmış giysileri zorla çıkartılırsa doku hasarı artar, kanama olabilir. Yanık bölgesine steril olmayan materyaller ile pansuman yapılırsa enfeksiyon riski artar” ikazında bulundu.
Enfeksiyon önlenmeli, tertipli pansuman yapılmalı
Yanık tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalara değinen Yıldırım, tekliflerini şöyle sıraladı: “Yanığın ilerlememesi için birinci yardım tedbirleri alınmalı ve enfeksiyon önlenmelidir. Yanık bölgesi sistemli olarak temizlenip pansuman yapılmalı, varsa meyyit dokular temizlenmelidir. Doktor tarafından önerilen ürünler ile nemli tutulmalı, bedenin sıvı kaybı gerekirse damardan verilen sıvılarla yerine konulmalıdır. Yanığa bağlı ağrı kesilmelidir. Yanığa bağlı izler ve ciltte oluşan kontraktür ismi verilen eklem hareketini kısıtlayan gergin bant gibisi oluşumlar önlenmelidir. Gerekirse cerrahi müdahale yahut fizik tedavi uygulanmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
